Η ελεύθερη βούληση είναι αυτό που αποκαλούμε «αυτεξούσιο». Είναι το μεγάλο προνόμιο του ανθρώπου, το οποίο του επιτρέπει να «επιλέγει». Σε κάθε στιγμή της ζωής του ο άνθρωπος είναι υποχρεωμένος να επιλέγει τις αποφάσεις του, τις ενέργειες του, τις πράξεις του. Γενικότερα, έχει τη δυνατότητα να επιλέγει το δρόμο της ζωής του. Βέβαια, οι «συνθήκες» τον οδηγούν στο να επιλέξει αυτό ή εκείνο, αλλά το κίνητρο της όποιας «επιλογής» είναι θέμα προσωπικής απόφασης.

Πιστεύω ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη ένδειξη αθλιότητας και κατάπτωσης, όταν επιτρέπουμε να στερηθεί ο άνθρωπος το δικαίωμα της «επιλογής». Όταν, δηλαδή, ο άνθρωπος είναι βουτηγμένος στην ανέχεια, στη πείνα και την αρρώστια, όταν οι συνθήκες της ζωής του είναι άθλιες, τί να «επιλέξει»; Όταν δεν έχει άλλη «εκλογή» τί να επιλέξει; Το κατάντημα αυτό είναι έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, διότι προσβάλλει την ίδια την ουσία του ανθρωπίνου όντος.

Όμως, σε φυσιολογικές ή – ας τις πούμε – πολιτισμένες συνθήκες, ο άνθρωπος έχει το προνόμιο να ασκεί το αυτεξούσιο του, δηλαδή το δικαίωμα να «επιλέγει». Αυτό το δικαίωμα είναι το κλειδί που εξασφαλίζει όχι μόνο τη πρόοδο του, αλλά και την εξέλιξη του.

Όπως είναι φυσικό, τα αποτελέσματα των ενεργειών μας και των πράξεων μας είναι ανάλογα με τις επιλογές μας. Εκείνο, επομένως, που πρέπει να μας απασχολεί και να ελέγχουμε είναι τα κίνητρα των επιλογών μας. Αν ο άνθρωπος διερωτάτο κάθε στιγμή που πρόκειται να πάρει μιαν απόφαση το «γιατί» – να ελέγχει δηλαδή τα κίνητρα των αποφάσεων του – θα ήταν όχι μόνο πιο συνειδητός, όχι μόνο πιο υπεύθυνος, αλλά σίγουρα πιο άξιος του προνομίου αυτού.

Αλλά, όπως συμβαίνει συνήθως, αναγνωρίζουμε τα «δικαιώματα μας», είτε αυτά είναι φυσικά, είτε επίκτητα, και σπανιότερα τα «καθήκοντα μας». Η ελεύθερη βούληση, το αυτεξούσιο, είναι ένα από αυτά τα δικαιώματα, δικαίωμα που μας δόθηκε από το Θεό, δικαίωμα για το οποίο είμαστε υπερήφανοι και δε διερωτόμαστε τί συνεπάγεται. Όμως, αν ασκούσαμε αυτό το δικαίωμα «συνειδητά» θ’ αντιλαμβανόμασταν όχι μόνο την ανάλογη ευθύνη που το ακολουθεί, αλλά ότι είναι και το κλειδί για την εξέλιξη μας.
Μ.Τ